Organismen uit het EdiacariumEr wordt al lang gesproken over de Cambrische explosie, het snelle verschijnen van fossielen van vrijwel alle belangrijke diergroepen (fyla) in het Cambrium (539-485 miljoen jaar geleden ). Dit wordt ook wel de biologische “big bang” genoemd. Maar Darwin noemde het ruim honderd jaar eerder al onwaarschijnlijk dat het ontbreken van fossiele vondsten in Pre-Cambrische afzettingen ook betekende dat er toen nog geen dieren waren. En dat leek in de veertiger jaren van de vorige eeuw te worden bevestigd door Reginald Spriggs, die onbekende fossielen vond, vaak met een bizar uiterlijk, in de Ediacara-heuvels van Australië. Dergelijke Pre-Cambrische fossielen zijn later gevonden op alle continenten, met uitzondering van Antarctica.
Organismen uit het Ediacarium
Deze dateren uit wat nu de Ediacara-periode of het Ediacarium wordt genoemd (635-538 miljoen jaar geleden). Er zijn inmiddels een paar honderd soorten gevonden, die op een paar uitzonderingen na sterk verschillen van de organismen die tijdens de Cambrische explosie zijn ontstaan. Het zijn de oudst bekende meercellige organismen die op aarde verschenen, na een lange periode waarin alleen ééncellige levensvormen voorkwamen: bacteriën en ééncellige organismen met een celkern (eukaryoten). De eerste meercellige organismen hadden geen harde, goed fossiliseerbare delen en dat verklaart dat ze pas veel later ontdekt zijn dan de Cambrische fossielen met kalk- en chitine-skeletten. Toch kunnen momenteel binnen het Ediacarium zelfs drie perioden worden onderscheiden op grond van de soortensamenstelling van de inmiddels vele vindplaatsen: de Avalonië periode (565-560 miljoen jaar), de Witte-Zee periode (560-550 miljoen jaar) en de Nama-periode (550-539 miljoen jaar).
Maar wat is de relatie van deze organismen met de diersoorten die ontstonden tijdens de Cambrische explosie? Die hadden ook vaak een bizar uiterlijk maar waren weer heel anders van bouw, en vaak wel inpasbaar in de diergroepen die we nu nog kennen. En ook in het Ediacarium waren er al uitstervingsgolven, onder andere op de grens met het Cambrium, waardoor veel soorten definitief zijn verdwenen.
Maar als er nu wél een directe evolutionaire relatie aantoonbaar is tussen organismen uit het Ediacarium en het Cambrium, kunnen we dan nog spreken van een echte Cambrische explosie?
En wanneer verschenen de vroegste voorouders van de diergroep waaruit de mens is ontstaan? Door nieuwe vondsten en recent onderzoek met allerlei nieuwe technieken krijgen we langzamerhand een antwoord op deze vragen.
Kortom een boeiende avond over het Pre-Cambrium…..
